Caesar vacuam urbem ingressus dictatorem se fecit. Inde Hispanias petiit. Ibi Pompeii exercitus validissimos et fortissimos cum tribus ducibus, L. Afranio, M. Petreio, M. Varrone, superavit. Inde regressus in Graeciam transiit, adversum Pompeium dimicavit. Primo proelio victus est et fugatus, evasit tamen, quia nocte interveniente Pompeius sequi noluit, dixitque Caesar nec Pompeium scire vincere et illo tantum die se potuisse superari. (Eutropi)

TÀCTICA DILATÒRIA DE CATILINA MENTRE ESPERA REFORÇOS

Dum ea Romae geruntur, Catilina ex omni copia, quam et ipse adduxerat et Manlius habuerat,

duas legiones instituit, cohortis pro numero militum complet. […] Sed postquam Antonius cum

exercitu aduentabat, Catilina per montis iter facere, modo ad urbem, modo Galliam uorsus castra

mouere, hostibus occasionem pugnandi non dare. SAL·LUSTI, Catilina 56, 1.4

NOTES
Romae: locatiu
copia: ‘tropes’
cohortis = cohortes
pro numero militum: ’segons el nombre de soldats de què disposa’
montis = montes
facere, mouere, dare: infinitius històrics
Galliam uorsus = uersus Galliam, ‘en direcció a la Gàl·lia’
pugnandi: gerundi que complementa occasionem

Q. Mucius augur multa narrare de C. Lelio, socero suo, memoriter et iucunde solebat, nec dubitare illum in omni sermone appellare sapientem. Ego autem a patre ita eram deductus ad Scaevolam, sumpta virili toga, ut, quoad possem et liceret, a senis latere nunquam discederem. Itaque multa ab eo prudenter disputata, multa etiam breviter et commode dicta memoriae mandabam, fierique studebam eius prudentia doctior. Quo mortuo, me ad pontificem Scaevolam contuli, quem unum nostrae civitatis et ingenio et iustitia praestantissimum audeo dicere. (De Amicitia I, 1. Ciceró presenta la seva relació amb Quint Muci Escèvola, un dels interlocutors de Leli en el diàleg)