Semajnfino kun gesinjoroj Puĉ

La lastan semajnfinon / lastsemajnfine (1) sinjoro kaj sinjorino Puĉ veturis / iris al la Pirineoj. Ili eliris de Vilanovo vendrede posttagmeze kaj ne revenis ĝis dimanĉo (2) nokte. Sabate ellitiĝis frue kaj matenmanĝis. Poste paŝis ĝis la skivegoj / eliris al la skivegoj (3). Sinjorino Puĉ skiis la tutan matenon kaj sinjoro Puĉ promenis kaj sin sunumis en / sur teraso.

Tagmeze ili manĝis sandviĉon en la skivegoj kaj duonposttagmeze reiris al la hotelo. Ili duŝis sin (4) kaj eliris aĉeti tradiciajn / lokajn manĝaĵojn (5): kolbasojn, sekajn kolbasojn, fromaĝojn, kaj tiel plu / k.t.p. Ili vespermanĝis en restoracio. Romantika vespermanĝo, kun kandeloj kaj kataluna ĉampano; vespermanĝinte, ili ĉeestis koncerton de popolmuziko (6).

 

(1) Si volem convertir lastan semajnfinon en adverbi (lastsemajnfine) cal ajuntar les dues paraules.

(2) No pot ser dimanĉe perquè els adverbis no poden anar precedits de preposició.

(3) Paŝis ĝis la skivegoj (sortir cap a les pistes d’esquí) és una manera de dir més específica que no eliris al la skivegoj (anar a les pistes d’esquí), que és més general.

(4) Ili duŝis sin pot voler dir que es van dutxar per separat o l’un a l’altre. Ili duŝis unu la alian vol dir que es van dutxar plegats, l’un a l’altre.

(5) Tradiciajn manĝaĵojn vol dir menjar tradicional. Lokajn manĝaĵojn vol dir menjar local. Si no volem ser tan específics, podem dir tradiciaĵojn (productes, coses tradicionals) i lokaĵojn (productes, coses locals)

(6) Popolmuziko vol dir música tradicional, folklòrica. No s’ha de confondre amb populara muziko que vol dir música popular, de l’estil Madonna o Beyoncé.

 

El cap de setmana dels Senyors Puig

El cap de setmana passat el senyor i la senyora Puig van anar al Pirineu. Van marxar de Vilanova divendres a la tarda i no hi van tornar fins diumenge a la nit. Dissabte es van llevar d’hora i van esmorzar. Després van sortir cap a les pistes d’esquí. La senyora Puig va esquiar tot el matí i el senyor Puig va passejar i va prendre el sol en una terrassa.

Al migida van menjar un entrepà a les pistes i a mitja tarda van tornar a l’hotel. Es van dutxar i van sortir a comprar productes típics: botifarres, llonganisses, formatges, etc. Van sopar en un restaurant. Un sopar romàntic, amb espelmes i cava; havent sopar van assistir a un concert de música popular.

Saluton,

jen la notoj de nia lasta klaso.

 

Estas varme – fa calor

Estas varme al mi – tinc calor

Mi varmas – estic calenta

Mi estas varma – sóc càlida (en el sentit d’afable)

 

Ĉu vi estas varme al vi? – tens calor?

Ĉi tie estas varme – Aquí fa calor

Ĉi tie estas freŝe – Aquí fa fresca

 

Mi ŝvitas – jo suo

 

PASINTECO

Hodiaŭ mi dormas – Hieraŭ mi dormis

 

Ĉu via vivo estas rutina?

Jes, ĉiam okazas la samo

 

Mi memoras miajn sonĝojn kaj koŝmarojn [somnis i malsons]

Hodiaŭ mi iris de mia hejmo al laboro sed mi haltis survoje – em paro pel camí (d’un lloc a un altre)

Halti – aturar-se

Kutime mi manĝas hejme. Sed hodiaŭ mi manĝis kun mia ĉefo [cap / jefe]

 

Unu kvarono – un quart d’hora

Tri kvarono – tres quarts d’hora

 

Aferoj ke mi faris malsame hodiaŭ

• Mi iris al la biblioteko du fojoj
• Mi iris per biciklo al la klaso
• Mi ne manĝis ĉokoladon poste tagmanĝi
• Mi aĉetis tri kolbasojn [botifarres]
• Mi alvenis al la klaso akurate [puntualment]
• Mi tagmanĝis en hamburgerejo [hamburgueseria]
• Mi sunumis min [sunumi sin – prendre el sol]

Ĉiun tagon ŝi manĝas ĉokoladon sed hieraŭ ŝi ne manĝis ĝin

 

Mi ĵus malŝaltis la lumon – acabo d’apagar el llum ara mateix

Mi ŝaltis la komputilon antaŭ du minutoj – he encès l’ordinador fa dos minuts

 

Ĵus – just ara, ara mateix

Hieraŭ – ahir

Antauhieraŭ – abans d’ahir

La pasintan semajnon / jaron – la setmana passada / l’any passat

Antaŭ du semajnoj / tri tagoj – fa dues setmanes / fa tres dies. Semajno i tago no van en acusatiu ja que van precedits per la preposició antaŭ

La lasta klaso – la darrera classe / l’última classe

 

Pensu unu aferon kiu okazis al vi

• La pasintan jaron mi ludis piedpilkon ĉiuĵaŭde
• La pasintan semajnfinon ŝi helpis amikojn translokiĝi [a fer un trasllat]
• La pasintan jaron li ŝanĝis laboron [ŝanĝi – canviar]
• Antaŭ tri jaroj mi havis kromlaboron [una segona feina]
• La pasintan monaton ŝi falis kaj ŝi vundis sian piedon [fali – caure; vundi – lesionar]
• La pasintan jaron mi emeritiĝis
• Per la unua fojo hieraŭ li diris sufiĉas / sufiĉe [ja n’hi ha prou]

 

NUMEROJ

900 – naŭcent

1.000 – mil / milo

1.000.000 – miliono

 

1992 – mil naŭcent naŭdek du

2007 – dumil sep

 

Kio okazis en ĉi tiu jaro?

• En la jaro 1992 li finis studi en la altlernejo kaj komencis studi en la universitato [altlernejo – escola secundària]
• En la jaro 1998 li edziniĝis sed en la jaro 1999 li eksedziniĝis [edziniĝi – casar-se; eksedziniĝi – divorciar-se]
• En la jaro 1999 mia gepatroj donacis al mi mian hundon Anĝeleto [donaci – regalar]
• En la jaro 2000 li foriris eksterlanden / de Katalunio [foriri – marxar]
• En la jaro 2005 ŝi elmigris al Ĉinio [elmigri – emigrar; enmigri – emigrar]
• En la jaro 2010 li ekkonis sian koramikinon [ekkoni – conèixer per primera vegada]
• En la jaro 2011 mi finis studi en la universitato
• De la jaro 2000 ĝis la jaro 2005 ŝi loĝis kun sia koramiko

Enamiĝi al iu – Enamorar-se d’algú

Akuŝi – Parir

Kuniĝi – Ajuntar-se

Disiĝi – Separar-se

 

unua kurso
tagon deknaŭ

jaŭdo, 12 aprilo 2012

Una jornada amb el Rafel.

Unu tago kun Rafaelo.

Vidu skanaĵon de la teksto  Unu tago kun Rafaelo

El Rafel cada dia es lleva a les set del matí. Es dutxa amb aigua freda, es prepara l’esmorzar i mentre esmorza, sempre escolta la ràdio.

Rafaelo ĉiun(1) tagon(1) ellitiĝas je la sepa matene. Li duŝas sin(2) per(3) malvarma akvo, li preparas sian(2) matenmanĝon kaj dum matenmanĝas / matenmanĝante, ĉiam aŭskultas radion.

Després renta els plats i a les vuit va cap a la feina. El Rafel és professor de gimnàstica i treballa en un gimnàs. Al migdia dina en un bar a prop de la feina i havent dinat torna a treballar fins a les nou.

Poste li lavas la telerojn kaj je la oka li iras al laboro / labori. Rafaelo estas instruisto pri gimnastiko(4) kaj laboras en gimnastikejo(4). Tagmeze li tagmanĝas en drinkejo apud / proksime al sia laborejo kaj tagmanĝinte reiras labori ĝis la naŭa.

Quan plega, es troba amb els amics per sopar. Els caps de setmana, després de sopar, va al cinema o a ballar. A mitjanit torna a casa a peu i va a dormir molt cansat.

Fininte laboron, li renkontas siajn amikojn por(5) vespermanĝi. Semajnfine, post vespermanĝinte, iras kinejon(4) aŭ danci. Noktomeze reiras piede hejmen(6) kaj enlitiĝas tre laca.
…

ĉiutagaĵoj – coses de cada dia
ĉiutaga – quotidià

1 – Acusatius de temps.

2 – Pronom reflexiu: si. Només per a la 3ª persona, en singular i en plural. (I per a l’indefinit “oni”).

3 – “per (mitjançant) akvo”. Ne “kun (amb) alia homo”, ekzemple.

4 – Retroderivació:
gimnastik’o > gimnastik’ist’o > gimnastik’ej’o
gimnast’ik’o gimnast’ej’o

5 – Oni povas uzi neniun preposicion (krom “por”) kaj neniun konjunkcion antaŭ infinitivo.

6 – Acusatius per verbs de moviment: iri, veni, …
(en la dekvara klaso)
Akuzativoj:
En esperanto hi ha tres tipus d’acusatius. L’acusatiu d’objecte (que equivaldria a l’objecte directe en català – QUÈ?), l’acusatiu de temps (complement circumstancial de temps – QUAN?) i l’acusatiu de direcció (complement circumstancial de lloc que indica direcció i que no va precedit de preposició – ON? CAP A ON?). Els tres acusatius es formen de la mateixa manera: afegint “-n”

Mi legas ĵurnalon ĉiun mardon vespere
• Ĵurnalon [acusatiu d’objecte]
• Ĉiun mardon [acusatiu de temps]
Mi iras hejmen ĉiun semajnfinon
• Hejmen [acusatiu de direcció]
• Ĉiun semajnfinon [acusatiu de temps]
Kion mi legas? La ĵurnalon / Kiam mi legas? Ĉiun mardon vespere

Les dues respostes (ĵurnalon i ĉiun mardon) estan en acusatiu. No obstant, com que són diferents tipus d’acusatiu, els pronoms interrogatius són diferents (kion -què- i kiam -quan-)

Mi legas libron ĉiun mardon vespere / Ĉiu mardo estas labortago

En la primera frase, ĉiun mardon va en acusatiu ja que Mi és el subjecte de l’oració i ĉiun mardon, l’objecte. En canvi, en la segona frase Ĉiu mardo és el subjecte de l’oració i, per tant, no pot anar en acusatiu.

Hodiaŭ estas la dek sesa de Februaro. La venonta ĵaŭdo estas la dudek tria de Februaro. [proper, següent, vinent]
Ĉu vi havas liberan tempon merkrede vespere?
Ĉu vi estas libera vendrede posttagmeze?
Kion vi faras la venontan mardon?
Kiam vi estas libera la venontan semajnon? Je kioma horo?
Mi ne sĉias ĉar mi ne havas mian agendon ĉi tie
Mi havas rendevuon la venontan merkredon [cita, romàntica o no]
Mi ellitiĝas antaŭ / je / post la oka.
Bonan semajnofinon al ĉiuj!

Ankaŭ legu klasnotojn kontribuitaj de Nuria. Atentu la vortoliston kaj la refleksivon!: notoj de Nuria
…

mastrumadi la blogon…

hejmpaĝo = la unua paĝo

konekti

sendrata (sen+drato)

–         unu speco de sendrata konekto estas vifio (la plej konata speco estas vifio)

–         alia speco estas la poŝtelefona reto

Mirinde!  = Caray!

interreto povas esti  retpoŝto aŭ retpaĝo

retpaĝo: TTT (tut-tera tekstaro) = www

TTT-paĝo: la blogo estas TTT-paĝo

ŝarĝiĝi = carregar-se

–         la konekto estas tre malforta kaj la paĝo ŝarĝiĝas malrapide…

muso

–         mi usas la muson por iri al la ligiloj

montrilo

ekrano

–         la montrilo moviĝas sur la ekrano.

–         per la muso mi movas la montrilon.

ligiloj = enllaços

–         ciu ligilo estas vojo por iri al aliaj paĝoj.

rulumi

klaki

pligrandiĝi (fariĝi pli granda)

–         mi klakas sur la foto kaj la foto pligrandiĝas

–         klaku la butonon

reiri

–         mi reiras al la hejmpaĝo

afiŝi

–         al la blogo gastoj ne povas afiŝi artikolon sed povas afiŝi komenton.

teksto-kampo

kursoro ≠ montrilo

tajpi ≠ manskribi

klavaro

–         ni povas tajpi per la klavaro.

deflankiĝi

Ne deflankiĝu de la temo!

retpoŝtadreso (karen.stober@…) ≠ retadreso (TTT-adreso)

uzantokonto:

–         uzantonomo

–         pasvorto

en la panelo estas titoloj kaj subtitoloj

klaku sur la ligilo “entra”

aperas la redaktilo

ensaluti = log-in

aprobi / malaprobi

Rubeno mastrumas la blogon; li aprobas la komenton.

ni ne havas rajton publikigi; ni nur redaktas malneton kaj sendas tekston por revizio.

Rubeno povas legi  ĝin / korekti ĝin / publikigi ĝin

dosiero

alŝuti

–          ni ne rajtas alŝuti dosieron

eltondi / kopii

alglui

bildo

–         ni povas uzi bildon

ekde nun = de nun

Jaŭdo, 8 marto 2012

Ĉu vi loĝas kun viaj familianoj, Núria? – Vius amb els teus familiars, Núria?
Jes, mi loĝas kun MIAJ GEPATROJ kaj mia frato – Sí, visc amb els meus pares i el meu germà.
Ĉu via patro laboras? – El teu pare treballa?
Jes.
Kiu mastrumas en la hejmo? – Qui administra la casa?
Mia patrino. Ŝi estas dommastrino – La meva mare. Ella és mestressa de casa.
Li estas dommastro – Ell és mestre de casa (el qui fa les feines de casa).
Mastrumi la blogon – Administrar el blog.
Kiu estas mastrumaanto de la blogo? – Qui és l’administrador del blog?
Mastrumi -fer les feines de casa, portar la casa || administar.
mastrumado -administració.
kuiri la manĝajojn – cuinar.
balai – escombrar.
balailo – escombra.
suĉbalai – passar l’aspiradora.
pulvosuĉilo – aspiradora.
purigi – netejar.
purigi la hejmon – netejar la casa.
purigi la ĉambron – netejar l’habitació.
purigi per akvo – netejar amb aigua (rentar).
purigi la plankon per pulvosuĉilo estas suĉbalai.
lavi – rentar.
lavi telerojn – rentar plats.
lavi glasojn – rentar gots.
lavi vestaĵojn – rentar vestits.
lavi la plankon – rentar el terra / netejar el terra.
fari la litojn – fer els llits.
fari lesivadon – fer la bugada.
lesivo – llexiu.
lesivi per lavmaŝino – rentar amb la rentadora.
Fari aĉetojn – fer la compra.
aĉeti – comprar.
aĉeti manĝaĵon – comprar menjar.
Gladi – planxar.
gladilo – planxa.
Kiu mastrumas en via hejmo? – Qui administra a casa teva?
Mia filino Laia kaj mi. – La meva filla Laia i jo.
KIEL OFTE? – Quants cops? Quantes vegades? Amb quina freqüència?
Kiel ofte vi faras lesivadon? – Quants cops fas bugada?
Amb quina freqüència fas bugada.
Unu fojon per tago = Unu fojon tage. – Un cop al dia.
Unu fojon per semajno = Unu fojon semajne. – Un cop per setmana.
Du fojojn per monato = Du fojojn monate. – Dos cops al mes.
Du fojojn per jaro = Du fojojn jare – Dos cops l’any.
Ĉiun tagon = ĉiutage – Cada dia. Diàriament.
Ĉiun semajnon = ĉiusemajne – cada setmana. Setmanalment.
Ĉiun jaŭdon = ĉiujaŭde – cada dijous.
Ĉiu – Tots, cadascun.
Mi aĉetas panon du fojojn per semajno. – Compro pa dos cops per setmana.
Ĉu vi havas gladilon? – Tens planxa?
Ĉu vi gladas? – Què planxes?
Mi neniam gladas. – Jo mai planxo.
Ĉu vi tagdormas? – Fas la migdiada?
Jes, mi tagdormas ĉiutage. – Sí, faig la migdiada cada dia.
Mi diktis vortojn kaj vi devas ordigi:
ĈIAM sempre.
PRESKAŬ ĈIAM quasi sempre.
KUTIME habitualment.
OFTE sovint.
DE TEMPO AL TEMPO de tant en tant.
FOJFOJE de vegades.
MALOFTE poc sovint.
PRESKAŬ NENIAM quasi mai.
NENIAM mai.
Ĉu vi tagdormas en labortagojn? – Fas migdiada els dies feiners?
Mi tagdormas fojfoje. – Faig migdiada de vegades.
Mi dormetas. – Passo figues.
Kiom da fojon vi manĝas tage? – Quants cops menges al dia?
Mi manĝas kvin fojon tage. – menjo cinc cops al dia.
Kolazioni – berenar.
Manĝeti – menjar entre hores.
Manĝeto – quelcom per picar entre hores.
Antaŭmanĝo – aperitiu.
Kiom vi amas fari in via libera tempo? – Què t’agrada fer en el teu temps lliure?
Promeni – passejar.
Ekskursi – anar d’excursió.
Danci – ballar.
Iri al kinejo – anar al cinema.
Iri al teatro – anar al teatre.
Naĝi – nedar.
Subnaĝi – fer submarinisme.
Viziti museojn – visitar museus.
Trabutiki – anar de botigues.
Iri al ĉiovendejo – anar als grans magatzems.
Renkonti amikojn – trobar-se amb amics.
Spekti sportojn – assistir a espectacles esportius.
Spekti rugbeon – assistir a rúgbi / anar a veure rúgbi.
Fari sportojn – practicar esports.
Ludi sportojn – jugar esports….
Ludi piedpilkon – jugar a futbol.
Ludi manpilkon – jugar a handbol.
Ludi korbopilkon – jugar a bàsquetbol.
Ludi flugpilkon – jugar a boleibol.
Ludi tenison – jugar a tenis.
Kuri – córrer.
Skermi – fer esgrima
Gliti – patinar.
Globludi – jugar a petanca.
Dimanĉe mi vidis emeritojn globludantajn. – Diumenge vaig veure jubilats jugar a petanca..
Golfludi – jugar a golf.
Montgrimpi – fer escalada.
Grimpi – grimpar / enfilar-se.
PLI ZORGAS UNU PATRINO PRI DEK INFANOJ OL DEK INFANOJ UNU PATRINO.
Cuida millor una mare deu fills que deu fills una mare.