Semajnfino kun gesinjoroj Puĉ

La lastan semajnfinon / lastsemajnfine (1) sinjoro kaj sinjorino Puĉ veturis / iris al la Pirineoj. Ili eliris de Vilanovo vendrede posttagmeze kaj ne revenis ĝis dimanĉo (2) nokte. Sabate ellitiĝis frue kaj matenmanĝis. Poste paŝis ĝis la skivegoj / eliris al la skivegoj (3). Sinjorino Puĉ skiis la tutan matenon kaj sinjoro Puĉ promenis kaj sin sunumis en / sur teraso.

Tagmeze ili manĝis sandviĉon en la skivegoj kaj duonposttagmeze reiris al la hotelo. Ili duŝis sin (4) kaj eliris aĉeti tradiciajn / lokajn manĝaĵojn (5): kolbasojn, sekajn kolbasojn, fromaĝojn, kaj tiel plu / k.t.p. Ili vespermanĝis en restoracio. Romantika vespermanĝo, kun kandeloj kaj kataluna ĉampano; vespermanĝinte, ili ĉeestis koncerton de popolmuziko (6).

(1) Si volem convertir lastan semajnfinon en adverbi (lastsemajnfine) cal ajuntar les dues paraules.

(2) No pot ser dimanĉe perquè els adverbis no poden anar precedits de preposició.

(3) Paŝis ĝis la skivegoj (sortir cap a les pistes d’esquí) és una manera de dir més específica que no eliris al la skivegoj (anar a les pistes d’esquí), que és més general.

(4) Ili duŝis sin pot voler dir que es van dutxar per separat o l’un a l’altre. Ili duŝis unu la alian vol dir que es van dutxar plegats, l’un a l’altre.

(5) Tradiciajn manĝaĵojn vol dir menjar tradicional. Lokajn manĝaĵojn vol dir menjar local. Si no volem ser tan específics, podem dir tradiciaĵojn (productes, coses tradicionals) i lokaĵojn (productes, coses locals)

(6) Popolmuziko vol dir música tradicional, folklòrica. No s’ha de confondre amb populara muziko que vol dir música popular, de l’estil Madonna o Beyoncé.

El cap de setmana dels Senyors Puig

El cap de setmana passat el senyor i la senyora Puig van anar al Pirineu. Van marxar de Vilanova divendres a la tarda i no hi van tornar fins diumenge a la nit. Dissabte es van llevar d’hora i van esmorzar. Després van sortir cap a les pistes d’esquí. La senyora Puig va esquiar tot el matí i el senyor Puig va passejar i va prendre el sol en una terrassa.

Al migida van menjar un entrepà a les pistes i a mitja tarda van tornar a l’hotel. Es van dutxar i van sortir a comprar productes típics: botifarres, llonganisses, formatges, etc. Van sopar en un restaurant. Un sopar romàntic, amb espelmes i cava; havent sopar van assistir a un concert de música popular.

Saluton,

jen la notoj de nia lasta klaso.

Estas varme – fa calor

Estas varme al mi – tinc calor

Mi varmas – estic calenta

Mi estas varma – sóc càlida (en el sentit d’afable)

Ĉu vi estas varme al vi? – tens calor?

Ĉi tie estas varme – Aquí fa calor

Ĉi tie estas freŝe – Aquí fa fresca

Mi ŝvitas – jo suo

PASINTECO

Hodiaŭ mi dormas – Hieraŭ mi dormis

Ĉu via vivo estas rutina?

Jes, ĉiam okazas la samo

Mi memoras miajn sonĝojn kaj koŝmarojn [somnis i malsons]

Hodiaŭ mi iris de mia hejmo al laboro sed mi haltis survoje – em paro pel camí (d’un lloc a un altre)

Halti – aturar-se

Kutime mi manĝas hejme. Sed hodiaŭ mi manĝis kun mia ĉefo [cap / jefe]

Unu kvarono – un quart d’hora

Tri kvarono – tres quarts d’hora

Aferoj ke mi faris malsame hodiaŭ

• Mi iris al la biblioteko du fojoj
• Mi iris per biciklo al la klaso
• Mi ne manĝis ĉokoladon poste tagmanĝi
• Mi aĉetis tri kolbasojn [botifarres]
• Mi alvenis al la klaso akurate [puntualment]
• Mi tagmanĝis en hamburgerejo [hamburgueseria]
• Mi sunumis min [sunumi sin – prendre el sol]

Ĉiun tagon ŝi manĝas ĉokoladon sed hieraŭ ŝi ne manĝis ĝin

Mi ĵus malŝaltis la lumon – acabo d’apagar el llum ara mateix

Mi ŝaltis la komputilon antaŭ du minutoj – he encès l’ordinador fa dos minuts

Ĵus – just ara, ara mateix

Hieraŭ – ahir

Antauhieraŭ – abans d’ahir

La pasintan semajnon / jaron – la setmana passada / l’any passat

Antaŭ du semajnoj / tri tagoj – fa dues setmanes / fa tres dies. Semajno i tago no van en acusatiu ja que van precedits per la preposició antaŭ

La lasta klaso – la darrera classe / l’última classe

Pensu unu aferon kiu okazis al vi

• La pasintan jaron mi ludis piedpilkon ĉiuĵaŭde
• La pasintan semajnfinon ŝi helpis amikojn translokiĝi [a fer un trasllat]
• La pasintan jaron li ŝanĝis laboron [ŝanĝi – canviar]
• Antaŭ tri jaroj mi havis kromlaboron [una segona feina]
• La pasintan monaton ŝi falis kaj ŝi vundis sian piedon [fali – caure; vundi – lesionar]
• La pasintan jaron mi emeritiĝis
• Per la unua fojo hieraŭ li diris sufiĉas / sufiĉe [ja n’hi ha prou]

NUMEROJ

900 – naŭcent

1.000 – mil / milo

1.000.000 – miliono

1992 – mil naŭcent naŭdek du

2007 – dumil sep

Kio okazis en ĉi tiu jaro?

• En la jaro 1992 li finis studi en la altlernejo kaj komencis studi en la universitato [altlernejo – escola secundària]
• En la jaro 1998 li edziniĝis sed en la jaro 1999 li eksedziniĝis [edziniĝi – casar-se; eksedziniĝi – divorciar-se]
• En la jaro 1999 mia gepatroj donacis al mi mian hundon Anĝeleto [donaci – regalar]
• En la jaro 2000 li foriris eksterlanden / de Katalunio [foriri – marxar]
• En la jaro 2005 ŝi elmigris al Ĉinio [elmigri – emigrar; enmigri – emigrar]
• En la jaro 2010 li ekkonis sian koramikinon [ekkoni – conèixer per primera vegada]
• En la jaro 2011 mi finis studi en la universitato
• De la jaro 2000 ĝis la jaro 2005 ŝi loĝis kun sia koramiko

Enamiĝi al iu – Enamorar-se d’algú

Akuŝi – Parir

Kuniĝi – Ajuntar-se

Disiĝi – Separar-se

Bonan posttagmezon,
jen la notoj de nia 14a leciono:

Hodiau ni havas stangokaramelojn per por la naskiĝotago de Núria. [piruletes]

Unu semajno havas sep tagojn. La tagoj de la semajno havas nomojn:

• lundo
• mardo
• merkredo
• ĵaŭdo
• vendredo
• sabato
• dimanĉo

Kiuj tagoj de la semajno estas la semajnfino?

Sabato kaj dimanĉo

Kiuj tagoj de la semajno estas labortagoj?

Lundo, mardo, merkredo, ĵaŭdo kaj vendredo

Ferioj – [festius]

Laborhoroj de Rubeno. Li laboras de lundo ĝis vendredo. Lunde li komencas je la naŭa kaj laboras de la naŭa matene ĝis la sesa posttagmeze. Li paŭzas de la dua ĝis la tria per por tagmanĝi. Marde li laboras de la naŭa ĝis la kvina kaj paŭzas de la dua ĝis la tria posttagmeze. Merkrede li laboras de la naŭa ĝis la tria sed li ne paŭzas. Ĵaŭde li laboras de la naŭa ĝis la sesa, ankaŭ paŭzas de la dua ĝis la tria. Vendrede li laboras de la naŭa ĝis la tria sed ne paŭzas.

Núria laboras de lundo ĝis vendredo krom ĵaŭdo. Ŝi laboras de la naŭa matene ĝis la unua posttagmeze. Ŝi ankaŭ laboras lundo kaj merkredo lunde kaj merkrede posttagmeze, de la kvara ĝis la sepa kaj duono. [Krom = excepte]

Jaume laboras ciujn labortagojn de la naŭa matene ĝis la sesa posttagmeze, pli mal pli, krom merkrede ke kiam li komencas je la oka matene.

Mauro kutime laboras de la naŭa horo matene ĝis la dua posttagmeze krom la semajnfino [Kutime = habitualment]

Karen komencas je la naŭa kaj ŝi laboras ĝis la oka vespere. Ciun mardon ŝi laboras de la sepa matene ĝis la sesa posttagemeze kaj ŝi revenas al Barcelono de Lerido vespere.

Akuzativoj:

En esperanto hi ha tres tipus d’acusatius. L’acusatiu d’objecte (que equivaldria a l’objecte directe en català – QUÈ?), l’acusatiu de temps (complement circumstancial de temps – QUAN?) i l’acusatiu de direcció (complement circumstancial de lloc que indica direcció i que no va precedit de preposició – ON? CAP A ON?). Els tres acusatius es formen de la mateixa manera: afegint “-n”

Mi legas ĵurnalon ĉiun mardon vespere

• Ĵurnalon [acusatiu d’objecte]
• Ĉiun mardon [acusatiu de temps]

Mi iras hejmen ĉiun semajnfinon

• Hejmen [acusatiu de direcció]
• Ĉiun semajnfinon [acusatiu de temps]

Kion mi legas? La ĵurnalon / Kiam mi legas? Ĉiun mardon vespere

Les dues respostes (ĵurnalon i ĉiun mardon) estan en acusatiu. No obstant, com que són diferents tipus d’acusatiu, els pronoms interrogatius són diferents (kion -què- i kiam -quan-)

Mi legas libron ĉiun mardon vespere / Ĉiu mardo estas labortago

En la primera frase, ĉiun mardon va en acusatiu ja que Mi és el subjecte de l’oració i ĉiun mardon, l’objecte. En canvi, en la segona frase Ĉiu mardo és el subjecte de l’oració i, per tant, no pot anar en acusatiu.

Hodiaŭ estas la dek sesa de Februaro. La venonta ĵaŭdo estas la dudek tria de Februaro. [proper, següent, vinent]

Ĉu vi havas liberan tempon merkrede vespere?

Ĉu vi estas libera vendrede posttagmeze?

Kion vi faras la venontan mardon?

Kiam vi estas libera la venontan semajnon? Je kioma horo?

Mi ne sĉias ĉar mi ne havas mian agendon ĉi tie

Mi havas rendevuon la venontan merkredon [cita, romàntica o no]

Mi ellitiĝas antaŭ / je / post la oka.

Bonan semajnofinon al ĉiuj!

Bonan matenon,
jen la notoj de nia 13a klaso:

Sunleviĝas = La suno leviĝas

Sunsubiras = La suno subiras

Mi ellitiĝas je la sunleviĝo
Mi enlitiĝas je la sunsubiro

Je kioma horo vi matenmanĝas?

Karlo mantenmanĝas je la dekunua matene

Anna mantenmanĝas je la oka matene

Kiu matenmanĝas pli frue?

Anna matenmanĝas pli frue ol Karlo

Karlo matenmanĝas pli malfrue ol Anna

Li tagmanĝas pli malfrue ol ĉiuj

Ŝi vespermanĝas pli frue ol ni ambaŭ

Horaroj = Aro de horoj – [Horari = conjunt d’hores]

Vortaro = Aro de vortoj – [Diccionari = conjunt de paraules]

Bretaro = Aro de bretoj – [Prestatgeria = conjunt de prestatges]

HORAROJ

La horaroj varias de lando a lando.

Imagu ke Rubeno estas fremda esperantisto. Li ne konas la horarojn de Katalunio. Nu, de kioma horo ĝis kioma horo malfermas …?

• Mia banko malfermas de la naŭa ĝis la sesa
• La bankoj malfermas matene kaj posttagmeze
• La bibliotekoj malfermas posttagmeze
• La dancejoj malfermas de la noktomezo ĝis la kvara frumatene – [discoteques]
• La muzeo malfermas de la deka matene ĝis la oka vespere sed lunde estas fermita
• La restoracioj malfermas de la tagmezo ĝis la kvara kaj de la oka posttagmeze ĝis la unua frumatene – [restaurants]
• La superbazaro … – [supermercat]
• La bazaro … – [mercat]
• La butikoj … – [botigues (petit comerç)]
• La poŝto … – [oficina de correus]
• La ŝtatoficejoj … – [oficines públiques]
• La kinejoj … – [cinemes]
• La apotekoj … – [farmàcies]
• La lernejoj … – [escoles]
• La hospitaloj … – [hospitals]